Jak zrobić dźwięk przestrzenny Dolby Digital? Dźwięk surround 5.1. Krok po kroku.

Czy zastanawiałeś się kiedyś jak zrobić własny film w którym po odtworzeniu go na odbiorniku audio pojawiło się źródło Dolby Digital? Jeśli chcesz wiedzieć jak to osiągnąć to zapraszam do zapoznania się z tym artykułem, w którym krok po kroku opisze jak zrobić dźwięk przestrzenny. Przerobić go na format Dolby Digital oraz jak prawidłowo go odtworzyć w odtwarzaczu video (Apple TV lub VLC player).

Motywacja do zrobienia dźwięku przestrzennego Dolby Digital

Ostatnio edytowałem film z wakacji z elementami dialogu oraz podstawioną muzyką w tle. Podczas edycji i odsłuchu na słuchawkach czy też głośnikach z laptopa dźwięk był przyzwoity i dialogi były dobrze słyszalne. Gdy jednak odsłuchałem klip video na TV z kinem domowym już nie było tak dobrze. Dialogi były praktycznie nie słyszalne a muzyka była za głośna. Oczywiście cały dźwięk był mono wiec wszystko leciało na na jednej ścieżce. Poastanowiłem to naprawić poprzez oddzielenie dźwięku dialogów na kanał centralny oraz muzyki na pozostałe kanały.

TL; DR;

Tworzymy 6 kanałów mono
Przypisujemy im nazwy w kolejności:
- Left
- Right
- Center
- Sub
- Left Surround
- Right Surround
Wrzucamy odpowiednie ścieżki dźwiękowe do danego kanału, np, muzykę do Left i Right a dialogi do Center, i np. jakieś efekty specjalne do Surround
Menu Fairlight -> Bus Format
- ustawiamy Bus na format 5.1
Menu Fiarlight -< Bus Assign
- przypisujemy wszystkie ścieżki do Bus Out
Menu Fiarlight -> Link Group
- Grupujemy 6 ścieżek do formatu 5.1 – tutaj jest dostępny również stary format 5.1 Film, który ma inną kolejność kanałów, zamiast Left, Right, Center… ma on Left, Center, Right – dlatego tego formatu nie wybieramy!
Mixer – sprawdzamy czy PAN na mixer jest aktywny (i czy pozycje surround się zgadzają)
Przechodzimy do zakładki Delivery
- Audio
  - Ustawiamy Codec: AAC
  - Output track: Bus 1 (5.1) – lub inna nazwa naszego Bus
Klikamy Render
Po wygenerowaniu pliku z naszym filmem i ścieżką surround przerabiamy go do formatu Dolby Digital przez narzędzie ffmpeg
- ffmpeg -i OutputFromDavinci.mov -c:v copy -c:a ac3 -b:a 640k OutputWithDolbyDigitalAC3.mov
Weryfikacja:
- Audacity – Przetworzony plik otwieramy w programie Audacity i sprawdzamy ile jest ścieżek dźwiękowych i co jest na nich nagrane.
- Ostateczna weryfikacja czy działa Dolby Digital. Wygenerowany film najlepiej teraz odtworzyć podłączając laptop-a do TV z amplitunerem i odtworzyć np. przez aplikację Apple TV włączając funkcję: „Prefer AC3 passthrough„. Jeśli na amplitunerze widzimy napis: „Dolby Digital” oznacza to, że wszystko się udało! 🙂

Krok po kroku

Potrzebne narzędzia

Jakikolwiek plik wideo do którego będziemy podkładać dźwięk przestrzenny
Plik dzwiękowy, lub kilka plików (najlepiej 6) które bedą tworzyć nasze dźwięki przestrzenne.
DaVinci Resolve – lub inny program do edycji filmów.
ffmpeg – do przerobienia formatu AAC na AC3 (czyli Dolby Digital)
Audacity – do weryfikacji

Plik dźwiękowy

Do naszego przykładu, użyjemy dźwięku helikoptera. Przykładowy plik możemy sciągnąć z portalu freesound pod adresem:

https://freesound.org/people/lorenzosu/sounds/49483

Wrzucenie pliku i podział na kanały

Plik z naszą ścieżką dźwiękową importujemy do DaVinci Resolve i tniemy na 5 części, które będą przenoszone po koleji do naszych kanałów surround.

Następnie tworzymy 6 ścieżek Audio typu Mono i nazywamy je po koleji:

Left (L)
Right (R)
Center (C)
Sub (LFE)
Surround Left (Ls)
Surround Right (Rs)

Klikamy w menu 'Fairlight’ -> 'Link Group’ – zaznaczamy wszystkie ścieżki i klikamy na dole 'Link as’ : 5.1.

5.1 vs 5.1 Film
Czym różni się format 5.1 vs 5.1 film?
Ciężko jest znaleźć dokładną definicję formatu 5.1 film. Niektóre, źródła twierdzą, że różnica polega tylko na kolejości kanałów. Gdzie dla 5.1 film jest ona:
– L
– C
– R
– Ls
– Rs
– LFE
czyli inna niż w przypadku normalnego 5.1.
Natomiast według ChatGPT różnice są też w głośności kanałów:
„Format 5.1 filmowy (5.1 film)
Jest to wersja dostosowana do ścieżek dźwiękowych w filmach, gdzie występują inne poziomy głośności:

Kanał centralny (C) jest głośniejszy, ponieważ większość dialogów w filmach jest w nim umieszczana.
Kanały surround (LS i RS) są cichsze, ponieważ ich głównym zadaniem jest dostarczanie efektów przestrzennych, ale nie dominowanie dźwięku.
Subwoofer (LFE) jest zoptymalizowany pod efekty filmowe, takie jak wybuchy czy dudnienia.
Podsumowanie
Format 5.1 jest bardziej zbalansowany i stosowany w muzyce oraz ogólnych nagraniach.
Format 5.1 filmowy ma wzmocniony kanał centralny (dialogi), a kanały surround są cichsze – lepiej nadaje się do oglądania filmów.”

Niestety nie znalazłem potwierdzenia tych informacji. Nie testowałem też formatu 5.1 Film.

Po zlinkowaniu powinniśmy mięć taki efekt liście scieżek:

Generowanie pliku z dźwiękiem surround

Teraz możemy przejść do ostatniej zakładki w DaVinci Resolve -> Delivery i wyrendrować nasz plik z dźwiękiem przestrzennym.

Przechodzimy na ustawienia Audio, wybieramy Codec: AAC oraz zmieniamy Output Track 1 na Bus2 (5.1).

Sprawdzamy wygenerowany plik

Możemy teraz odtworzyć przez dowolny player nasz wygenerowany plik i sprawdzić czy działa dźwięk. Jeśli nie słychać dźwięku to coś zrobiliśmy nie tak i musimy się wrócić i szukać przyczyny. Najczęściej to możeme być złe przypisanie BUS albo nie ustawienie odpowiedniego BUS do wygenerowania. W DaVinci łatwo też można przez przypadek zrobić disable na cały BUS i jeśli nie jesteśmy zaznajomieni z interfejsem Resolve może nam zająć chwilę zanim zorientujemy się, że przez przypadek coś wyłączyliśmy.

Sprawdzamy w Audacity

Jeśli mamy dźwięk to możemy następnie sprawdzić czy jest surround poprzed otworzenie wygenerowaneg pliku w programie Audacity:

Ok widać, że mamy wszystkie kanały więc sprawdźmy jeszcze czy jest to „prawdziwe” Dolby Digital. Możemy to zrobić klikając na klip prawym przyciskiem myszy i zobaczyć jego właściwości:

Codecs: Timecode, MPEG-4 AAC, H.264

Jak widać nie mamy jeszcze w polu 'Codecs’ wartości Dolby Digital.

Konwersja na „Dolby Digital”

Do tego będzie potrzebować program ffmpeg.

FFmpeg to darmowy i otwartoźródłowy zestaw narzędzi do przetwarzania plików multimedialnych (audio i wideo). Umożliwia konwersję formatów, edycję, kompresję, nagrywanie i strumieniowanie multimediów. Obsługuje wiele kodeków i formatów, takich jak MP4, AVI, MKV, MP3, AAC i wiele innych.

ffmpeg -i Helicopter.mov -c:v copy -c:a ac3 -b:a 640k HelicopterDolbyDigital.mov

Po wykonaniu powyższej komenty i ponownym sprawdzeniu właściwości pliku widzimy, że teraz jest to Dolby Digital:

Codecs: Timecode, Dolby Digital, H.264

Próba ostateczna

Ostateczna próba to podłączenie laptopa pod amplituner i odtworzenie filmu i sprawdzenie czy we wszystkich głośnikach słychać po koleji dźwięk. Dodatkowo warto zwrócić uwagę czy na wyświetlaczu amplitunera wyświetla się „Dolby Digital”.

Jeśli tak nie jest, warto sprawdzić czy odpowiednia ścieżka dzwiękowa jest wybrana. Jeśli wyeksportowaliśmy film z np. dwiem ścieżkami dźwiękowymi to w zależności od tego jakiego playera używamy powinniśmy wybrać naszą ścieżkę audio 5.1.

Dodatkowo w przypadku, gdy odtwarzamy przez np. Apple TV player to aby dzwięk był bezpośrednio przesyłany do amplitunera bez wcześniejszej konwersji trzeba wybrać opcję:

„Prefer AC3 Passthrough”

Efekt końcowy

Jeśli wszystkie kroki wykonaliśmy poprawnie powinniśmy otrzymać film z dźwiękiem 5.1. Dla sprawdzenia zamieszczam mój film:

Podsumowanie

Czy zawsze warto konwertować plik na Dolby Digital? Aby odpowiedzieć na to pytanie trzeba przyjrzeć się bliżej czym te dwa kodeki się różnią:

AAC (Advanced Audio Codec) i AC3 (Dolby Digital) to dwa różne formaty kompresji dźwięku, które różnią się pod wieloma względami:

1. Jakość dźwięku i efektywność kompresji

AAC: Uznawany za bardziej efektywny kodek, oferujący lepszą jakość dźwięku przy niższych bitrate’ach. Może osiągać jakość porównywalną do MP3 przy o połowę mniejszym bitrate.
AC3 (Dolby Digital): Starszy format, który wymaga wyższego bitrate’u do osiągnięcia podobnej jakości dźwięku co AAC.

2. Bitrate i rozmiar plików

AAC: Typowo używany w zakresie bitrate od 96 kbps do 320 kbps, co pozwala na wysoką jakość przy relatywnie małych plikach.
AC3: Standardowe bitrate’y to 192 kbps – 640 kbps (zwykle 448 kbps w DVD i 640 kbps w Blu-ray), co oznacza większe pliki w porównaniu do AAC przy podobnej jakości.

3. Obsługiwane kanały dźwięku

AAC: Może obsługiwać do 48 kanałów dźwięku przestrzennego.
AC3: Standardowo obsługuje do 5.1 kanałów, co było wystarczające dla technologii DVD i kina domowego w tamtym czasie.

4. Zastosowania

AAC: Jest szeroko stosowany w strumieniowaniu (Spotify, Apple Music, YouTube, Netflix) oraz w urządzeniach mobilnych (iOS, Android).
AC3: Znajduje zastosowanie głównie w filmach, telewizji, DVD i Blu-ray, a także w systemach kina domowego, szczególnie w kontekście dźwięku przestrzennego.

5. Kompatybilność

AAC: Obsługiwany przez większość nowoczesnych urządzeń i aplikacji, w tym telewizory Smart TV, konsole, systemy mobilne.
AC3: Powszechnie obsługiwany przez sprzęt kinowy, telewizory, dekodery, amplitunery AV.

6. Licencjonowanie

AAC: Opracowany przez MPEG (ISO/IEC), posiada licencjonowanie, ale jest szeroko stosowany, ponieważ został wdrożony w standardach strumieniowania i urządzeń mobilnych.
AC3: Stworzony przez Dolby, wymaga licencji do wdrożenia w sprzęcie i oprogramowaniu.

Czyli kiedy używać którego kodeka?

Jeśli zależy Ci na jak najlepszej jakości przy niskim bitrate, lepszym wyborem będzie AAC.
Jeśli używasz sprzętu kina domowego lub oglądasz filmy na DVD/Blu-ray, AC3 (Dolby Digital) będzie bardziej kompatybilne.

Oba kodeki mają swoje miejsce w różnych zastosowaniach – AAC dominuje w aplikacjach mobilnych i strumieniowaniu, podczas gdy AC3 wciąż jest standardem w kinie domowym.

Źródła:

5.1 Dolby Digital export options in Adobe Premiere Pro – bardzo dobre wytłumaczenie czym jest Dolby Digital vs AAC

Post Views: 117